Thiết bị p.hân h.ủy sinh học do các nhà khoa học Mỹ phát triển giúp mở hàng rào m.áu não để đưa thuốc vào não, loại bỏ được nguy hiểm do can thiệp phẫu thuật, cấy ghép, sau đó là loại bỏ các nguồn siêu âm để mở hàng rào m.áu não vốn là các phương pháp vẫn dùng hiện tại.
Thiết bị p.hân h.ủy sinh học, giúp mở hàng ráo m.áu não để đưa thuốc vào não – Ảnh : Thanh. D. Nguyen
Theo tạp chí Proceedings of the National Academy of Science, các nhà nghiên cứu tại Đại học Connecticut (Mỹ) đã tạo ra một thiết bị p.hân h.ủy sinh học, giúp mở hàng rào m.áu não để đưa thuốc vào não.
Hàng rào m.áu não (Blood brain barrier – BBB) giữa m.áu và não đã được biết đến từ rất lâu: 102 năm trước, một bài báo của nhà khoa học Nga Lina Solomonovna Stern đã đề cập đến hàng rào m.áu não, và 3 năm sau, định nghĩa chính xác xuất hiện trong một thông điệp của Hiệp hội Y khoa Geneva: “Giữa m.áu và dịch não tủy có một bộ máy hoặc cơ chế đặc biệt có khả năng sàng lọc các chất thường có trong m.áu hoặc vô tình xâm nhập vào m.áu. Chúng tôi đề xuất gọi cơ chế giả thuyết này, cho phép một số chất đi qua và làm chậm hoặc ngăn chặn sự xâm nhập của các chất khác là hàng rào m.áu não “.
BBB không cho phép nhiều vi sinh vật và vi rút cũng như độc tố từ m.áu vào não, nhưng điều này cũng gây ra một vấn đề lớn cho các bác sĩ, chủ yếu là cho các bác sĩ điều trị ung thư, bởi vì hầu hết các loại thuốc hóa trị không xâm nhập qua hàng rào này.
Từ lâu, người ta đã biết rằng BBB có thể được “mở” bằng siêu âm, nhưng điều này đòi hỏi các thiết bị cồng kềnh và kiểm soát MRI để tập trung sóng siêu âm. Thật khó để làm điều này trước mỗi liều thuốc điều trị. Một phương pháp khác là cấy ghép tạm thời các thiết bị siêu âm trực tiếp vào não, nhưng điều này nguy hiểm do can thiệp phẫu thuật – đầu tiên là cấy ghép, sau đó là loại bỏ các nguồn siêu âm.
Các nhà khoa học ở Đại học Connecticut đã đề xuất một cách khác là dùng vật liệu áp điện p.hân h.ủy sinh học. Các thiết bị được làm từ sợi nano axit poly (L-lactic), vốn được sử dụng để tạo ra vật liệu khâu trong phẫu thuật. Những sợi nano này có thể được cuộn lại thành các hạt có chiều ngang 200 nanomet và chiều dài vài chục micron. Sau khi có điện áp, các sợi duỗi thẳng và dệt thành một lưới. Thiết bị thu được cho phép tạo ra siêu âm được kiểm soát tốt, ngoài ra, bằng cách sử dụng các đặc tính áp điện của vật liệu, thật dễ dàng tạo ra một cảm biến áp suất nội sọ có thể p.hân h.ủy sinh học, cần thiết trong những ngày đầu tiên sau phẫu thuật chấn thương sọ não.
Theo các tác giả, công việc chỉ mới bắt đầu, họ vẫn phải quyết định cách tối ưu hóa cường độ siêu âm để có được những khoảng trống tốt trong hàng rào m.áu não, đủ rộng để truyền các phân tử lớn của thuốc mà không làm tổn thương mạch m.áu hoặc não.
Vũ Trung Hương
Theo motthegioi
Chăm vận động giảm ung thư
Hoạt động thể chất với cường độ hợp lý có thể làm giảm nguy cơ mắc 7 loại bệnh ung thư, nghiên cứu mới của các nhà khoa học Mỹ.
Nghiên cứu công bố ngày 26/12 trên Tạp chí Ung thư Lâm sàng, các nhà khoa học phân tích dữ liệu từ hơn 750.000 người trưởng thành tại Mỹ, châu Âu và Australia. Kết quả cho thấy chăm vận động có thể giảm nguy cơ mắc 7 loại ung thư bao gồm ung thư đại tràng, vú, thận, u tủy, gan, ung thư hạch không Hodgkin và ung thư nội mạc tử cung.
Hoạt động thể chất điều độ làm giảm khả năng mắc bệnh ung thư. Ảnh: New York Times.
Một số nghiên cứu trước đây cũng đi đến kết luận tương tự. Trong công trình mới nhất, các nhà khoa học đã phân tích kỹ lưỡng hơn và cho ra những con số cụ thể. Theo đó, vận động thể chất thường xuyên giúp giảm 6-10% nguy cơ ung thư vú, 18-27% nguy cơ ung thư gan và giảm 10-19% các loại ung thư còn lại. Khi điều chỉnh chỉ số khối cơ thể (BMI), nguy cơ ung thư nội mạc tử cung gần như tiêu biến.
Giới chức y tế Mỹ khuyến nghị người trưởng thành nên dành ít nhất 2 tiếng rưỡi tập aerobic với cường độ vừa phải, 75 phút tập luyện với cường độ nặng hơn và kết hợp cả hai bài tập một lần mỗi tuần. Trong khi đó, theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới, người lớn 18-64 t.uổi nên thực hiện các bài tập đơn giản như đi bộ, khiêu vũ, đi xe đạp, bơi lội…
Các nhà khoa học cũng cho biết hoạt động thể chất không phải là nguyên nhân trực tiếp làm giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư. Các yếu tố ngoại cảnh trong thời gian vận động cũng đóng vai trò quan trọng.
Một số yếu tố khác có liên quan đến bệnh ung thư bao gồm thói quen hút thuốc, chế độ ăn và căn bệnh béo phì.
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trong năm 2018, thế giới có hơn 18 triệu người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư, phổ biến nhất là ung thư phổi và ung thư vú.
Thục Linh
Theo CNN, WHO/VNE
