Tưởng chừng như dịch bạch hầu đã tạm lắng xuống ở Tây Nguyên, nhưng rồi vùng này lại tiếp tục ghi nhận thêm một ca t.ử v.ong vì bệnh này. Nguyên nhân được xác định là do sự tắc trách của lực lượng y tế địa phương. Ngoài ra, dịch tay chân miệng vẫn đang có nhiều diễn biến phức tạp.
Ngành Y tế tỉnh Đắk Lắk phải căng sức để đối phó với dịch tay chân miệng đang có những diễn biến phức tạp ở địa phương. Ảnh: Bảo Trung
Diễn biến phức tạp
Ông Đinh Hà Nam – Phó Giám đốc Sở Y tế tỉnh Gia Lai – cho hay, trên địa bàn vừa có thêm một trường hợp bệnh nhân t.ử v.ong do bệnh bạch hầu. Theo đó, bệnh nhân t.ử v.ong do bạch hầu là H (14 t.uổi, học sinh lớp 9 trường Tiểu học và THCS Đak Ta Ley, huyện Mang Yang).
“Do cháu H có bệnh nền là tim bẩm sinh, khi nhập viện thì các bác sĩ chẩn đoán bị viêm phổi. Hướng chẩn đoán có đôi chút sơ suất, nhầm lẫn, bệnh nhân nhập viện muộn và t.ử v.ong nhanh” – ông Nam nói.
Như vậy, tính đến thời điểm hiện tại, tỉnh Gia Lai có 2 trường hợp bệnh nhân t.ử v.ong do bệnh bạch hầu. Trước đó, cháu V (4 t.uổi, ở làng Bong Hiot, xã Hải Yang, huyện Đăk Đoa) cũng t.ử v.ong tại Bệnh viện Nhi Gia Lai do bệnh bạch hầu. Cơ quan chức năng tỉnh đã tiến hành khoanh vùng dập dịch nhằm hạn chế thấp nhất các trường hợp t.ử v.ong tương tự. Các bệnh truyền nhiễm khác ở tỉnh cơ bản đều giảm so với cùng kỳ, đặc biệt các bệnh sốt xuất huyết, tay chân miệng giảm mạnh…
Trong khi đó, tại tỉnh Đắk Lắk, dù nhiều ngày qua, địa phương chưa ghi nhận thêm ca mắc bạch hầu nào nhưng ngành Y tế tỉnh đang cố gắng kiểm soát dịch tay chân miệng đang có dấu hiệu bùng phát trở lại trong ít tuần qua. Theo Sở Y tế tỉnh Đắk Lắk, từ đầu năm 2020 đến nay, toàn tỉnh Đắk Lắk ghi nhận hơn 600 trường hợp mắc tay chân miệng (tăng gần gấp rưỡi so với cùng kỳ năm 2019). Số ca bệnh phân bổ chủ yếu ở các huyện lớn như: Cư M’gar, Buôn Đôn, Krông Pắk. Hiện, địa phương này vẫn còn nhiều cháu nhỏ nằm điều trị ở các cơ sở y tế tuyến xã, huyện và thậm chí nhiều ca trở nặng phải chuyển vào Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên để theo dõi.
Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên xác nhận, từ đầu năm đến nay, đơn vị tiếp nhận 220 trường hợp mắc bệnh tay chân miệng nhập viện điều trị. Một số ca bệnh được chuyển đến từ các địa phương giáp ranh với tỉnh Đắk Lắk như Gia Lai, Đắk Nông hay thậm chí cả Lâm Đồng.
Đặc biệt, tại tỉnh Kon Tum, công tác tiêm chủng mở rộng của địa phương còn gặp rất nhiều khó khăn. Ngành Y tế tỉnh mới chỉ triển khai tiêm chủng được 34/64 xã (đạt tỉ lệ chỉ 53,1%). Tỉnh này hiện có một bộ phận khá lớn người dân ở độ t.uổi lớn không thể có miễn dịch đối với bệnh bạch hầu, đặc biệt là người dân ở các xã vùng xa, vùng khó khăn.
Hạn chế đến mức thấp nhất tỉ lệ mắc và t.ử v.ong
TS-BS Trần Thị Thúy Minh – Trưởng khoa Nhi tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa vùng Tây Nguyên – nhận định: Hiện, bệnh tay chân miệng chân chưa có vaccine để phòng ngừa nên tốt nhất người dân cần rửa tay thường xuyên bằng xà phòng diệt khuẩn, nhất là trước khi chế biến thức ăn cho trẻ và cho trẻ ăn; không cho trẻ bốc thức ăn, ngậm mút đồ chơi; thường xuyên vệ sinh nhà cửa, đồ chơi và các dụng cụ trẻ tiếp xúc hằng ngày bằng dung dịch sát khuẩn. Ngoài ra, chính quyền địa phương cần thường xuyên tuyên truyền, khuyến cáo cho người dân biết nguy hiểm của dịch bệnh để có các bệnh pháp chủ động phòng ngừa.
Ông Nay Phi La – Giám đốc Sở Y tế Đắk Lắk – bày tỏ, đơn vị đã đề nghị các trường học trên địa bàn tỉnh thường xuyên khử khuẩn làm vệ sinh phòng ốc để hạn chế việc lây lan dịch bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là bạch hầu và tay chân miệng. Sở còn có những văn bản hướng dẫn gửi cho các đơn vị tuyến dưới tuyên truyền cho người dân. Ngoài ra, tỉnh cũng đã và đang triển khai tiêm vaccine phòng bạch hầu cho người dân vùng lõm và nhiều ngày qua địa bàn chưa xác nhận ca nhiễm mới.
Ngành Y tế Kon Tum cũng dự báo rằng, trong thời gian tới sẽ còn tiếp tục xuất hiện ca bệnh, các ổ dịch bạch hầu rải rác trên địa bàn tỉnh. Mục tiêu của tỉnh này là chủ động phát hiện sớm trường hợp mắc bệnh bạch hầu, xử lý kịp thời không để dịch lây lan, hạn chế đến mức thấp nhất tỉ lệ mắc và t.ử v.ong.
“Phát sốt” tìm vắc-xin phòng bệnh bạch hầu
Trước tình hình bệnh bạch hầu vẫn diễn biến phức tạp, một bộ phận người dân đã đổ dồn đi tiêm vắc-xin. Tuy nhiên, chuyên gia y tế cho rằng, không nên quá hoang mang, lo lắng để tránh tụ tập, không đảm bảo phòng chống dịch Covid-19 và một số bệnh truyền nhiễm khác.
Nở rộ nhu cầu phòng bệnh
Trong một tháng qua, bệnh bạch hầu đã lan rộng đến 4 tỉnh Tây Nguyên với hơn 70 trường hợp dương tính, 3 ca t.ử v.ong. Vì thế, nhiều người dân tại TPHCM cũng có tâm lý lo lắng, kéo nhau đi tiêm vắc-xin phòng bệnh.
Chị Lê Thị Bạch Mai (28 t.uổi, công nhân) lo lắng: “Thấy nhiều người bị bệnh bạch hầu, tôi cùng gia đình đến trung tâm Y tế phường Tân Thuận Tây (quận 7, T.HCM) để tìm hỏi tiêm vắc-xin. Nhưng cán bộ cho biết không có vắc-xin dịch vụ. Chỉ có loại nằm trong chương trình tiêm chủng quốc gia miễn phí dành cho t.rẻ e.m. Lên trung tâm y tế quận 7 hỏi thì nhận được thông báo, tất cả vắc-xin liên quan tới bạch hầu đã hết sạch, phải qua tuần sau mới có hàng nhập về”.
Tương tự, bà Nguyễn Thị Tạo (56 t.uổi, mẹ chồng của chị Mai) cũng bày tỏ nỗi bất an: “Trẻ con trong nhà đã được tiêm vắc-xin đầy đủ ngay từ lúc sinh ra. Chỉ có người lớn là chưa từng được tiêm gì nên chúng tôi có phần không yên tâm”.
Tại viện Pasteur TPHCM, những ngày đầu tháng Bảy luôn đã đông nghẹt người đến đăng ký tiêm vắc-xin bệnh bạch hầu. Tới thời điểm này, đơn vị này chỉ còn các loại vắc-xin như INFANRIX HEXA và HEXAXIM (6 trong 1) niêm yết giá 970.000 đồng/mũi, TETRAXIM (4 trong 1) giá 480.000 đồng/mũi, BOOSTRIX (4 trong 1) giá 700.000 đồng/mũi.
Lo lắng vì bệnh bạch hầu, người dân TP.HCM kéo nhau đi tiêm vắc-xin.
Còn nhân viên tư vấn của hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC cho hay, do nhu cầu tiêm vắc-xin bạch hầu thời gian này rất cao, có thể khan hiếm bất cứ lúc nào. Hiện nay, trung tâm này phải nhập vắc-xin liên tục mỗi ngày mới kịp cung ứng. Nếu chịu giá chênh lệch thêm 20%, vắc-xin sẽ được giữ cho khách hàng, bảo quản ở trung tâm trong vòng 12 tháng.
Đại diện ban giám đốc VNVC nhận định, thời gian gần đây, lượng khách hàng có nhu cầu tiêm loại vaccine bạch hầu tăng đột biến. Cụ thể, mỗi ngày, trung tâm tiếp đón hàng chục nghìn lượt khách trên toàn hệ thống, tăng gấp ba lần so với trước. Số cuộc gọi về tổng đài tư vấn tăng 2.000 lần, trước đây chỉ vài cuộc gọi về bạch hầu, nay tăng đặc biệt.
Đối tượng chủ yếu là gia đình cùng đi tiêm và nhóm người đang đi làm, di chuyển nhiều và tiếp xúc với nhiều người. Nhóm gia tăng chủ yếu là người lớn vì họ đã có những khoảng trống trong tiêm chủng trong thời gian dài.Hiện, VNVC đang còn vắc-xin 3 trong 1 BOOSTRIX (xuất xứ Bỉ) giá 735.000 đồng/liều.
Loại này tiêm được cho cả người lớn và t.rẻ e.m. Vắc-xin 6 trong 1 INFARIX HEXA của Bỉ (dành cho trẻ hai tháng t.uổi trở lên) giá 1.015.000 đồng/liều. Cuối cùng là vắc-xin 4 trong 1 TETRAXIM giá 458.000 đồng/liều (dành cho trẻ từ hai tháng tới 13 t.uổi).
Không nên quá hoang mang
Trao đổi với PV Người Đưa Tin Pháp Luật, Th.S, BS Lê Hồng Nga – Trưởng khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm (trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM) – cho hay, bệnh bạch hầu lây truyền trực tiếp từ người này sang người khác. Người không có miễn dịch bảo vệ nếu tiếp xúc với người có mầm bệnh sẽ bị cảm nhiễm, có khả năng bị bệnh.
Tại TPHCM, hằng năm, tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ cho t.rẻ e.m đều đạt trên 95%. Có thể khẳng định, miễn dịch cơ bản của người dân sống ở TP đã được phổ quát suốt nhiều năm qua. Tuy nhiên, Thành phố có số lượng dân nhập cư khá lớn và có thể họ không được bảo vệ. Bản thân họ cũng mang theo t.rẻ e.m chưa được tiêm chủng đầy đủ. Đó là những đối tượng làm tăng số người bị cảm nhiễm. Cho nên, nguy cơ xuất hiện ca nhiễm bệnh bạch hầu tại TPHCM vẫn tồn tại nhưng ở mức khá thấp.
Tỷ lệ tiêm chủng tại TP.HCM đều đạt mức cao trong nhiều năm qua.
Đại diện trung tâm Kiểm soát bệnh tật TPHCM cũng nói thêm, số liệu tính toán, quản lý được chỉ là tỷ lệ tiêm chủng mở rộng cho t.rẻ e.m, tức là bắt đầu từ năm 1981 thực hiện thí điểm và năm 1986 triển khai toàn quốc. Mặc dù như vậy nhưng chưa có số lượng người lớn (chưa tiêm chủng mở rộng) bị cảm nhiễm. Những người chưa được tiêm chủng hoàn toàn đều 40 t.uổi trở lên
“Cộng đồng dân cư TPHCM hầu hết đều đã được bảo vệ. Nên những người chưa tiêm chủng từ nơi khác đến thì nguy cơ nhiễm bệnh của họ cũng không cao. Khác với cộng đồng không ai được tiêm vắc xin phòng bệnh. Ngoài tiêm chủng còn có các biện pháp dự phòng khác, người dân thành phố không nên quá hoang mang, kéo nhau đi tiêm vắc xin”, BS Nga chia sẻ.
Ngành y tế vẫn khuyến khích tiêm chủng định kỳ, t.rẻ e.m sau khi tiêm 3 mũi cơ bản sẽ tiêm mũi nhắc khi 18 tháng. Trước khi đi học tiểu học và trước khi kết thúc trung học cơ sở (từ 12 – 15 t.uổi) sẽ được tái tiêm chủng 1 mũi tiếp theo. Sau đó, cứ mỗi 10 năm sẽ tái chủng một liều cho người lớn. Nếu chúng ta có t.iền sử tiêm chủng sẽ hình thành ký ức miễn dịch, kháng thể vẫn còn trong cơ thể.
.Bác sĩ Nga thông tin thêm, trong thời gian giãn cách xã hội do dịch Covid-19, công tác tiêm chủng bị tạm ngưng, nay đã được khôi phục bình thường theo hướng dẫn của bộ Y tế. Để vừa đảm bảo an toàn tiêm chủng vừa phòng chống dịch, các cơ sở tiêm chủng được yêu cầu tuân thủ các tiêu chí về mặt vệ sinh, giãn cách,…Người đến tiêm chủng được đề nghị đăng ký theo khung giờ, đảm bảo không tập trung đông người.
Biến chứng nguy hiểm nếu không phát hiện sớm
Bác sĩ Nguyễn Trần Nam – Trưởng khoa Nhiễm (bệnh viện Nhi đồng TPHCM) – cho biết, khi người bệnh hoặc người mang vi khuẩn bạch hầu ho hoặc hắt hơi sẽ làm văng vi khuẩn ra môi trường xung quanh, người khác hít phải hoặc đụng dính dịch tiết rồi đưa tay lên mũi, mặt. Một đường lây truyền khác hiếm hơn là dịch tiết chứa vi khuẩn dính vào vết xước ở da.
Bênh bạch hầu do vi khuẩn bạch hầu gây ra với độc tố cực kỳ mạnh (ngoại độc tố) có khả năng gây nên các thể bệnh như bạch hầu họng, bạch hầu thanh quản, bạch hầu mũi, bạch hầu ác tính… Riêng bạch hầu ác tính gây viêm cơ tim, suy tim cấp. Nếu chủ quan, phát hiện muộn, không khẩn trương cấp cứu, khả năng t.ử v.ong rất cao.
Do đó, biện pháp phòng bệnh bạch hầu hiệu quả nhất hiện nay là chủ động tiêm vắc-xin phòng bệnh đầy đủ. Song, việc tiêm chủng vắc-xin bạch hầu không mang lại miễn dịch suốt đời, vì vậy việc tiêm nhắc cho trẻ lớn và người lớn là cần thiết.
