Viêm ruột thừa nguyên nhân chủ yếu do bít tắc lòng ruột thừa, các dịch, chất nhầy không thông dẫn đến tắc nghẽn, khiến bộ phận này bị viêm.
Dễ nhầm với viêm dạ dày
Chị Nguyễn Thị H. 34 t.uổi, Nam Từ Liêm, Hà Nội có triệu chứng đau bụng quanh rốn, sau đó cơn đau chuyển sang phải và có kèm theo các triệu chứng của rối loạn tiêu hóa như: đi cầu, nôn ói. Chị H. có t.iền sử viêm dạ dày nên chị còn tưởng mình chỉ bị viêm dạ dày.
Chị H. đã mua thuốc về uống, 1 ngày sau đó bệnh không khỏi mà trở nên nặng hơn, cơn đau nhiều hơn kèm sốt. Lúc này người nhà mới đưa chị H. vào viện khám. Trên đường tới bệnh viện chị đau toát mồ hôi và suýt ngất. Khi vào đến cổng bệnh viện chị còn không đứng vững. Chị H. được chẩn đoán bị viêm ruột thừa và tiến hành mổ khẩn cấp.
Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ đã phát hiện bệnh nhân bị viêm phúc mạc và hoại tử do viêm ruột thừa để quá lâu. Bình thường, sau khi cắt phần ruột thừa bị viêm sẽ cột thắt lại bằng chỉ, còn trường hợp chị H. phải khâu lại đáy manh tràng, vì gốc ruột thừa không còn mềm mại do b.ị h.oại t.ử.
TS.BS Lê Thị Tuyết Phượng – Trưởng khoa Nội Tiêu hóa Bệnh viện Nhân dân 115, TP.HCM, cho biết, bệnh viện hầu như ngày nào cũng có bệnh nhân mổ ruột thừa.
Theo TS Phương, ruột thừa là cơ quan nằm ở cuối đoạn ruột non sang ruột già nên tính năng không rõ ràng và rất dễ bị tổn thương.
Nguyên nhân viêm ruột thừa do phì đại nang bạch huyết trong ruột thừa gây tình trạng viêm. Thứ hai là sỏi phân, hình thành sỏi ở trong ruột thừa gây viêm. Nguyên nhân nữa là do những dị vật trong ruột thừa như hạt ổi.
Có nhiều trường hợp khi ăn ổi nuốt cả hạt, không may hạt ổi lọt vào lòng ruột thừa, mắc kẹt trong đó cũng có thể gây viêm ruột thừa. Tuy xác suất không nhiều nhưng đã có các trường hợp phải vào bệnh viện cấp cứu.
Hình ảnh viêm ruột thừa.
Triệu chứng viêm ruột thừa
TS Phượng cho biết triệu chứng của viêm ruột thừa có thể nhầm lẫn với nhiều bệnh lý tiêu hoá, gan mật, bệnh lý của tử cung, bệnh lý phụ khoa, đường tiết niệu.
Người bị viêm ruột thừa sẽ có triệu chứng lâm sàng của hội chứng n.hiễm t.rùng, đầu tiên người bệnh chán ăn, người mệt mỏi, ớn lạnh, sốt.
Bệnh nhân đau bụng có thể đau hố chậu bên phải nhưng đầu tiên có thể đau ở thượng vị nhầm với đau dạ dày. Sau đó cơn đau di chuyển xuống hố chậu phải. Bệnh nhân kèm theo buồn nôn, tiêu phân lỏng.
Ngoài ra, 1 số trường hợp khác vị trí ruột thừa nằm sau manh tràng, ruột thừa trên cao hoặc bên trái thì sẽ có triệu chứng đau khác.
Khi đó, bệnh nhân cần đến bệnh viện. Các bác sĩ có thể xét nghiệm công thức m.áu tìm hội chứng n.hiễm t.rùng. Sau đó làm siêu âm ổ bụng, 1 số trường hợp có thể dựa vào thêm CT để xác định viêm ruột thừa.
Viêm ruột thừa có 3 con đường diễn tiến:
Thứ nhất, viêm ruột thừa cấp không xử lý, ruột thừa vỡ gây n.hiễm t.rùng tại chỗ. Ban đầu n.hiễm t.rùng ở vị trí n.hiễm t.rùng hố chậu phải, sau đó n.hiễm t.rùng toàn bộ ổ bụng và n.hiễm t.rùng toàn thân.
Thứ hai, viêm ruột thừa vỡ gây n.hiễm t.rùng và áp xe hố chậu phải không lan ra.
Thứ ba, bệnh nhân sử dụng kháng sinh hoặc sức đề kháng tốt thì ruột thừa viêm tạo thành mạc treo, nang quánh ruột thừa. Nhiều người gọi là viêm ruột thừa mãn tính nhưng thực chất đây là biến chứng của viêm ruột thừa cấp.
TS Phương cho biết khi bị viêm ruột thừa cần phẫu thuật càng sớm hiệu quả càng cao. Nếu được mổ trong 6h đầu dường như không có biến chứng. Nếu sau 72h sẽ có nhiều biến chứng xảy ra hơn. TS nhấn mạnh hầu như tất cả chẩn đoán viêm ruột thừa đều phải mổ. Một số trường hợp hình thành ổ áp xe ruột thừa thì có thể dọn dẹp, dẫn lưu ổ áp xe và sau 6 tháng sau mới mổ.
Còn bệnh nhân đóng quánh ruột thừa 1 số có thể tiêu luôn ruột thừa nhưng nếu 3 tháng sau kiểm tra lại vẫn bị đóng quánh ruột thừa hay áp xe sẽ phẫu thuật tiếp.
Phương pháp sử dụng kháng sinh viêm ruột thừa, chỉ sử dụng trong trường hợp không thể mổ như bệnh nhân nhiều t.uổi, có nhiều bệnh lý hoặc bệnh nhân không thể chịu được ca mổ, còn không bắt buộc phải phẫu thuật.
Hiện tại chưa có cách nào để ngăn ngừa viêm đau ruột thừa. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng chế độ ăn nhiều chất xơ có thể làm giảm nguy cơ phát triển viêm ruột thừa.
Khi bị đau bụng ở bất kỳ vị trí nào cần nghĩ đến bệnh lý này đầu tiên
Đau bụng là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý, tuy nhiên hay gặp nhất đó là bệnh lý viêm ruột thừa. Viêm ruột thừa nếu không phát hiện sớm có thể để lại hậu quả vô cùng nguy hiểm.
Nhầm với viêm dạ dày
Thạc sĩ, bác sĩ Trần Quốc Khánh – Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức – Hà Nội chia sẻ, ông gặp nhiều trường hợp bị đau bụng vùng thượng vị nên nhầm lẫn với viêm dạ dày và kết quả khi vào viện đều phải mổ cấp cứu vì viêm ruột thừa.
Theo thạc sĩ Khánh, viêm ruột thừa hầu như không để lại hậu quả gì đặc biệt nếu chúng ta phát hiện và phẫu thuật sớm. Tuy nhiên, nếu chúng ta chủ quan để muộn lại vô cùng nguy hiểm vì khi ruột thừa vỡ dẫn đến tình trạng n.hiễm t.rùng nhiễm độc lan rộng khắp ổ bụng. Bệnh nhân có thể bị sốc n.hiễm t.rùng nhiễm độc, t.ử v.ong, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và người già.
Bác sĩ Khánh cho biết mọi người thường có kinh nghiệm dấu hiệu của đau ruột thừa là đau vùng hố chậu phải. Tuy nhiên, bác sĩ Khánh cho rằng không nên có suy nghĩ viêm ruột thừa phải là đau ở hố chậu phải vì rất nhiều các trường hợp viêm ruột thừa nhưng cơn đau lại khởi phát ở những vùng xa lạ như đau thượng vị dễ nhầm viêm dạ dày, đau dưới mạng sườn phải nhầm viêm túi mật, đau vùng hạ vị nhầm viêm phần phụ, đau kỳ kinh, đau đại tràng…, đau quanh rốn bị nhầm viêm hạch mạc treo, đau do sỏi thận-niệu quản-bàng quang-niệu đạo, đau do giun, do rối loạn tiêu hoá….
Chính vì vậy, bác sĩ Khánh cho rằng khi xuất hiện đau bụng, phản xạ trong đầu luôn cần nghĩ đến viêm ruột thừa dù vị trí đau có thể ở bất cứ nơi đâu của vùng bụng và cần đến bệnh viện để các bác sĩ thăm khám, siêu âm kỹ, chụp xquang bụng và làm một số xét nghiệm sớm nhất có thể.
Sàng lọc viêm ruột thừa không bao giờ thừa vì nếu không bị gì đặc biệt sẽ tốt hơn là ở nhà và ôm một mối nguy cơ rất nguy hiểm có thể xẩy đến. Hơn nữa, với người cao huyết áp-người già…đau bụng còn có thể do khối phình động mạch chủ bụng doạ vỡ nên đến viện để thăm khám loại trừ là rất cần thiết.
Khi bị đau bụng: Phản ứng nào bạn cần nhớ? Ảnh minh họa
Các kiểu viêm ruột thừa
Theo thạc sĩ Khánh viêm ruột thừa có nhiều thể khác nhau. Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ rất khó phát hiện viêm ruột thừa thường để muộn nên tiên lượng nặng. Vì vậy, cha mẹ cần lưu ý khi trẻ quấy khóc, trớ, sốt cao, có thể rối loạn tiêu hoá cần nghĩ đến viêm ruột thừa để làm các thăm khám loại trừ sớm nhất có thể.
Với người già cơ thể thường phản ứng rất mờ hồ khi bị viêm ruột thừa như sốt rất nhẹ hoặc hâm hấp sốt, đau âm ỉ không rõ ràng, người kêu mệt hơn thường ngày, tiêu chảy, ấn vùng hố chậu phải phản ứng đau nhiều khi cũng không rõ… Trường hợp này vẫn cần cẩn thận cho đến viện thăm khám, siêu âm, xét nghiệm chẩn đoán loại trừ.
Với phụ nữa có thai, đặc biệt 6 tháng đầu cũng hay bị “dính” viêm ruột thừa. Lúc này ruột thừa bị tử cung đầy cao lên đến giữa bụng hoặc thậm chí hạ sườn phải cơn đau không còn là ở hố chậu phải nữa và nhiều lúc chúng ta còn nhầm với ốm nghén. Viêm đường tiết niệu cũng rất hay gặp ở phụ nữ có thai và cần loại trừ nguyên nhân này khi xuất hiện cơn đau bụng đột ngột.
Thạc sĩ Khánh cho biết nhiều trường hợp ruột thừa không nằm vị trí bình thường mà lại quặt sau manh tràng lúc này cơn đau sẽ ở vùng trên mào chậu phải và bệnh nhân rất đau khi co duỗi chân phải.
Ngoài việc thường nằm ở hố chậu phải và những thể trên, ruột thừa còn có thể phi xuống tiểu khung, phi lên vùng dưới gan, phi vào trong khối thoát vị và triệu chứng rất đa dạng và khó chẩn đoán.
Chẩn đoán và phẫu thuật cắt ruột thừa nội soi rất nhanh và đơn giản nếu phát hiện sớm. Vấn đề quan trọng nhất đó là mỗi người hãy luôn nghĩ đến nó khi ai đó xuất hiện cơn đau bụng bất cứ vị trí nào cần loại trừ sớm.
Để dự phòng viêm ruột thừa bác sĩ Khánh cho rằng nên tăng cường sử dụng rau xanh-hoa quả-chất xơ và hạn chế sử dụng thịt đỏ. Vận động cơ thể thường xuyên, ưu tiên yoga-thiền-gập duỗi cơ bụng-lưng và uống nhiều nước để tránh nguy cơ táo bón. Tẩy giun sán 6 tháng/1 lần cho cả nhà.
