Đây là 12 dấu hiệu giúp bạn sớm nhận biết bệnh ung thư vòm họng để có thể phát hiện và điều trị kịp thời.
Hôm qua (1/10), người hâm mộ vô cùng hoang mang trước thông tin nhạc sĩ Trần Tiến mắc bệnh ung thư. Chia sẻ với truyền thông, anh trai ruột xác nhận rằng nhạc sĩ Trần Tiến đang bị ung thư vòm họng giai đoạn thứ 4.
Bệnh ung thư vòm họng đang ngày càng phổ biến và tỉ lệ trẻ hóa cũng ngày càng cao. Sự khởi phát của ung thư vòm họng nói chung là ngấm ngầm, ung thư vòm họng thường không có triệu chứng ở giai đoạn đầu, chỉ có một số người bị nghẹt mũi, chảy nước mũi có m.áu, nhức đầu một bên, ù tai và các triệu chứng khác.
Việc xâm nhập muộn vào não có thể gây ù tai, giảm thính lực, c.hảy m.áu cam, nhìn đôi, hạch cổ sưng và cứng. Vậy, các triệu chứng của bệnh ung thư vòm họng là gì?
Sau đây là 12 dấu hiệu cảnh báo quan trọng, bạn nên tham khảo và ghi nhớ để có thể có những phản ứng kịp thời khi chẳng may có dấu hiệu tương tự.
1, C.hảy m.áu đường hô hấp
Có thể có triệu chứng c.hảy m.áu trong giai đoạn đầu, biểu hiện là có m.áu trong đờm sau khi hít vào hoặc có m.áu trong đờm khi xì mũi. Giai đoạn đầu chỉ có một ít m.áu trong đờm nhưng khi có khi không. Giai đoạn muộn thường sẽ bị c.hảy m.áu nhiều hơn, có thể gây ra c.hảy m.áu cam.
2, Ù tai, giảm thính lực hoặc tắc trong tai
Khi ung thư biểu mô vòm họng xảy ra ở thành bên của vòm họng, hố bên hoặc môi trên của ống trống, ù tai một bên hoặc mất thính lực có thể xảy ra khi khối u chèn ép ống trống và nó cũng có thể bị kẹt. Cũng có thể xuất hiện các triệu chứng liên quan đến viêm tai giữa.
Ù tai một bên hay giảm thính lực và tắc lỗ tai là một trong những triệu chứng của bệnh ung thư vòm họng giai đoạn đầu.
3, Đau đầu là triệu chứng thường gặp, chiếm 68,6%
Nó có thể là triệu chứng đầu tiên hoặc triệu chứng duy nhất. Vị trí của cơn đau đầu ban đầu không cố định và không liên tục, ngắt quãng. Khi tiến triển đến giai đoạn muộn thì chứng đau nửa đầu dai dẳng với vị trí cố định.
Nguyên nhân là bệnh nhân sớm có thể do phản xạ thần kinh hoặc kích thích dây thần kinh tận cùng đầu tiên của dây thần kinh sinh ba. Bệnh nhân ở giai đoạn muộn thường do khối u phá hủy nền sọ và di căn trong sọ, liên quan đến các dây thần kinh sọ não.
4, Chứng nhìn đôi
Do khối u xâm lấn vào dây thần kinh mắt nên nó thường gây ra hiện tượng nhìn đôi so với tầm nhìn bên ngoài. Xâm lấn vào dây thần kinh lưng thường gây ra tật viễn thị và nhìn đôi, tỷ lệ này chiếm từ 6,2% đến 19%. Thường bị tổn thương cùng lúc với dây thần kinh sinh ba.
5, Tê da mặt
Là tình trạng da mặt bị tê, khi kiểm tra sẽ thấy cảm giác đau và cảm ứng giảm hoặc biến mất. Sự xâm lấn của khối u vào xoang hang thường gây ra tổn thương cho nhánh thứ nhất hoặc thứ hai của dây thần kinh sinh ba.
Sự xâm lấn của khối u vào vùng ốc tai, vùng t.iền thể đơn bội và nhánh thứ ba của dây thần kinh sinh ba thường gây ra tê hoặc có cảm giác bất thường ở mặt trước của màng nhĩ, thái dương, má và môi dưới, da cằm… Tỉ lệ người bị tê da mặt chiếm 10% đến 27,9%.
5, Nghẹt mũi
Nghẹt mũi có thể xảy ra sau khi khối u phát triển lớn hơn và bị tắc. Khi khối u còn nhỏ thì tình trạng nghẹt mũi nhẹ hơn, khi khối u lớn dần thì tình trạng nghẹt mũi nặng hơn, phần lớn là nghẹt mũi một bên. Nghẹt mũi hai bên có thể xảy ra nếu khối u chặn cả hai lỗ mũi.
7, Các triệu chứng của di căn hạch cổ
Ung thư biểu mô vòm họng dễ bị di căn hạch cổ, có tỉ lệ khoảng 60,3% đến 86,1%, một nửa trong số đó là di căn hai bên.
Di căn hạch ở cổ thường là triệu chứng đầu tiên của ung thư biểu mô vòm họng (23,9% đến 75%). Có một số ít bệnh nhân khám mũi họng không tìm thấy tổn thương nguyên phát, và di căn hạch cổ là biểu hiện lâm sàng duy nhất. Điều này có thể liên quan đến khối u nguyên phát nhỏ của ung thư biểu mô vòm họng và sự mở rộng của nó vào các mô dưới niêm mạc.
8, Teo cơ và kéo dài lưỡi, làm cho lưỡi bị lệch
Ung thư biểu mô vòm họng xâm lấn trực tiếp hoặc di căn đến vùng thóp sau hoặc ống thần kinh hạ vị. Dây thần kinh hạ vị bị xâm lấn làm cho lưỡi lệch sang bên bệnh, kèm theo teo cơ lưỡi bên bị bệnh.
9, Mắt sụp mí, nhãn cầu cố định liên quan đến tổn thương dây thần kinh vận động cơ mắt
Việc giảm hoặc mất thị lực có liên quan đến tổn thương dây thần kinh thị giác hoặc sự xâm lấn tròng mắt.
10, Di căn xa
Tỷ lệ di căn xa của ung thư biểu mô vòm họng là từ 4,8% đến 27%. Di căn xa là một trong những lý do chính khiến điều trị ung thư biểu mô vòm họng thất bại. Các vị trí di căn thường gặp là xương, phổi, gan,… và nhiều cơ quan cùng một lúc.
11, Viêm da cơ đồng thời
Viêm da cơ cũng có thể đi kèm với ung thư biểu mô vòm họng. Do đó, cho dù bệnh nhân bị viêm da cơ có các triệu chứng của ung thư biểu mô vòm họng thì cũng nên kiểm tra kỹ vùng mũi họng.
12, Mãn kinh
Hiếm khi là triệu chứng đầu tiên của ung thư biểu mô vòm họng, có liên quan đến sự xâm lấn của xoang sàng và tuyến yên bởi ung thư biểu mô vòm họng.
Cần lưu ý rằng, viêm mũi kéo dài có thể gây ung thư vòm họng, nhưng không thể nói viêm mũi không liên quan gì đến ung thư vòm họng. Một trong những nguyên nhân gây ung thư vòm họng, virus Epstein-Barr cũng có thể gây n.hiễm t.rùng đường hô hấp trên, và sau đó là các triệu chứng của viêm mũi.
Vì vậy, tốt nhất người bệnh khi bị viêm mũi nên đến bệnh viện xét nghiệm huyết thanh virus EB để phát hiện sớm ung thư.
Phòng ngừa các bệnh dị ứng đường hô hấp
Khi nhiệt độ giảm xuống và những cơn mưa xuất hiện ngày càng nhiều, không khí trở nên ẩm ướt và gia tăng các tác nhân gây ô nhiễm, nguy cơ bị dị ứng của chúng ta cũng tăng theo và ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp.
Do vậy, các chuyên gia sức khỏe khuyến cáo mọi người cần lưu tâm phòng ngừa các bệnh dị ứng đường hô hấp liên quan đến môi trường sống.
Vệ sinh máy điều hòa định kỳ, trồng thêm cây lọc không khí (như thường xuân) có thể giúp làm sạch các chất gây ô nhiễm trong nhà. Ảnh: MS Devis
Đầu tiên, cần nắm vững các triệu chứng của dị ứng để phân biệt nó với các triệu chứng tương tự của những bệnh phổ biến khác như cảm lạnh, cảm cúm và cả bệnh viêm đường hô hấp cấp COVID-19. Bác sĩ Sanjay Sachdeva ở Bệnh viện Max Healthcare tại New Delhi (Ấn Độ) cho biết: “Dị ứng có thể kéo dài đến vài tháng trong khi cảm lạnh hoặc cảm thông thường chỉ kéo dài từ 7-14 ngày. Nếu nhận thấy bản thân thường xuyên hắt hơi, chảy nước mũi, nghẹt mũi và chảy nước mắt, bạn nên nghĩ tới khả năng nhiễm một dạng dị ứng nào đó”.
Theo các chuyên gia, dị ứng do tiếp xúc các thành phần ô nhiễm trong không khí có thể xuất hiện tức thì hoặc muộn hơn, với những triệu chứng phổ biến bao gồm: kích ứng mắt, mũi và họng, nhức đầu hoặc chóng mặt… “Việc xác định nguồn gây dị ứng có ý nghĩa quan trọng giúp loại bỏ hoàn toàn việc tiếp xúc. Bởi thường là sau khi tiếp xúc với chất ô nhiễm không khí trong nhà, các triệu chứng liên quan đến dị ứng – như hen suyễn – có thể xuất hiện ngay. Nếu có sẵn bệnh dị ứng, điều này có thể làm trầm trọng thêm bệnh trạng” – bác sĩ Prashant Chhajed ở Mumbai nhấn mạnh.
Một điều quan trọng khác mà mọi người cần biết là chất lượng không khí trong nhà có thể góp phần làm khởi phát bệnh n.hiễm t.rùng, ung thư phổi và các bệnh phổi mãn tính khác như hen suyễn. Đó là vì không khí trong nhà tác động trực tiếp đến hệ hô hấp, khiến cơ thể phản ứng lại các tác nhân gây hại xung quanh. Đơn cử, viêm mũi dị ứng là tình trạng viêm mũi do hệ miễn dịch phản ứng thái quá với chất gây dị ứng có trong không khí.
Bên cạnh đó, mùa mưa còn khiến các bề mặt đồ nội thất và vật dụng trong nhà trở nên ẩm ướt, dễ bị biến đổi về mặt hóa học hoặc sinh học, dẫn tới ô nhiễm không khí trong nhà.
Do vậy, ngoài đề phòng “kẻ thù vô hình” là vi khuẩn hiện diện trong nhà, việc hiểu biết và thực hiện các biện pháp kiểm soát các thành phần ô nhiễm không khí sẽ giúp chúng ta giảm nguy cơ mắc bệnh và thậm chí đẩy lùi các vấn đề sức khỏe hô hấp trong mùa mưa này.
Những “mẹo” giúp cải thiện chất lượng không khí, bảo vệ sức khỏe hô hấp
Cần đảm bảo nhà cửa luôn được thông gió để giảm nguy cơ tích tụ các chất gây ô nhiễm. Vào những ngày có nắng, hãy tranh thủ mở toang cửa sổ để các chất ô nhiễm có thể thoát ra ngoài và không khí sạch tràn vào trong. Nếu dùng máy điều hòa, nên định kỳ vệ sinh bộ lọc để đảm bảo loại bỏ bụi bẩn gây ô nhiễm không khí.
Kiểm tra đường ống nước thường xuyên để tránh nguy cơ rò rỉ nước gây ẩm ướt, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây bệnh.
Đảm bảo rèm cửa, thảm và quần áo luôn được giặt sạch và phơi khô đúng cách. Tránh phơi đồ còn ướt ở nơi thiếu sáng hoặc kín gió.
Nếu trong nhà có người bị bệnh dị ứng như hen suyễn hoặc viêm mũi dị ứng, cần thường xuyên làm sạch các vật dụng – đặc biệt là vật liệu bằng da như giày và túi – và cất ở nơi khô ráo, nhằm ngăn nấm mốc phát triển vì nấm mốc cũng là tác nhân gây bệnh. Ngoài ra, khói thuốc cũng là tác nhân gây dị ứng hoặc bệnh về đường hô hấp, do đó, người hút t.huốc l.á nên hạn chế hoặc tốt nhất là bỏ hẳn thói quen này để bảo vệ sức khỏe người thân trong gia đình.
